Trabzon Ayasofya Camii

Günümüzde cami olarak kullanılmakta olan Trabzon Ayasofya Müzesi, Trabzon İmparatorluğu krallarından I. Manuel Komnenos zamanında (1238 – 1263) inşa edilmiştir. 1427 yılına tarihlenen çan kulesi kilisenin batısında yer almaktadır. Kilisenin kuzeyinde bulunan üç apsisli şapel kalıntısı ise daha erken bir döneme aittir.

Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’u fethini takiben yapı, camiye çevrilmiş ve vakıf eser olmuştur. Ayasofya, yüzyıllar boyunca şehri ziyarete gelen seyyah ve araştırmacıların ilgisini çekmiştir. I. Dünya Savaşı yıllarında sırasıyla depo, hastane daha sonraları yine cami olarak kullanılmıştır.

1958-1962 yılları arasında Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Edinburg Üniversitesi’nin işbirliği ile restore edilmiş, freskler temizlenerek 1964 yılından sonra müze olarak ziyarete açılmıştır. Müzenin 25 metre batısında yer alan çan kulesinin yapımı 1426-27 yıllarına tarihlenmiştir. Kulenin yıldızları gözlemek, hatta astronomi dersleri vermek amacıyla kullanıldığını, bunun yanı sıra kulenin bir ihtimal deniz feneri olarak da kullanıldığı düşünülmektedir.

Geç Bizans kiliselerinin güzel bir örneği olan yapı, kare haç planlıdır ve yüksek bir merkezi kubbeye sahiptir. Nartex denilen giriş holüne sahip olan bina üç neflidir. Neflerden ortadaki beş köşeli, yanlardakiler ise yuvarlak bir apsisle son bulmaktadır. Natex’in üzerinde şapel vardır.

Yapının kuzey, batı ve güneyinde üç revaklı giriş bulunmaktadır. Kuzey ve batıdaki revak cephelerinde görülen geometrik geçmeli bezemeleri içeren madalyonlarla, batı cephesinde görülen mukarnaslı nişler Selçuklu işlemelerindeki özellikleri taşımaktadır. Binanın en görkemli cephesi güneyidir.

Yapının ana kubbesinin üzeri değişik tonozlarla örtülmüştür. Çatıya farklı yükseltiler verilerek kiremitle kaplanmıştır.Üstün bir taş işçiliğin görüldüğü süslemelerde hristiyan sanatının yanı sıra Selçuklu Dönemi İslam sanatının da etkileri görülmektedir

Önemli bir taş işçiliğine sahip olan bölümde, Adem’le Havva’nın yaratılışı kabartma olarak bir friz halinde anlatılmıştır.

Trabzon Ayasofya Müzesi İngilizce tanıtımı için tıklayın.

Ayasofya Camii’nin Otelimize Mesafesi